II Wrocławska Konferencję o Współczesnych Niemczech FEPS zorganizował wspólnie z Dolnośląską Szkołą Wyższą. Naszymi partnerami byli również lokalny oddział „Gazety Wyborczej” oraz Uniwersytet w Bonn. Konferencja była finansowana przez Fundację Współpracy Polsko–Niemieckiej.
Celem naszego projektu było ujawnienie deficytów informacji opinii publicznej ze strony mediów dot. społecznych skutków polskiej interwencji w Afganistanie.
W tym celu będziemy monitorować doniesienia mediów o działaniach władz i wojska RP – możliwie we współpracy z nimi, dyskutować zmiany ich działań, tam, gdzie takie deficyty zostaną ujawnione. Zakładamy, że podobnie jak w innych krajach uczestniczących w interwencji (Niemcy, Wielka Brytania) wraz z zaostrzeniem się walk i zwiększeniem obecności Polski w Afganistanie interwencja stanie się tematem znacznie bardziej kontrowersyjnym dla opinii publicznej i bardziej obecnym w polityce w Polsce niż było to dotąd.
W ramach monitoringu chcemy ustalić, czy (i jeśli tak, w jaki sposób) interwencja w Afganistanie wpływa na nastroje społeczne (n. p. jak zmienia ogólne poczucie zagrożenia, poziom nietolerancji i poczucie niepewności, stosunek do islamu i świata arabskiego, stosunek do wojska i do bezpieczeństwa wewnętrznego, postawy represyjne), na klimat polityczny (czy i ewt. jak interwencja staje się przedmiotem podziałów politycznych) i jaką rolę w tych zmianach odgrywają agendy rządowe (MON, MSZ, prezydent, premier) i media. Czy – przykładowo – większa liczba ofiar wśród żołnierzy polskich prowadzi w przekazach medialnych do zmniejszenia zainteresowania losem cywilnych (afgańskich) ofiar (lub odwrotnie), czy większe zainteresowanie mediów konfliktem zwiększa liczbę przekazów stereotypujących na temat Afganistanu. Jednym z ważnych elementów monitoringu jest ustalenie (poprzez wywiady pogłębione) skutków dla ofiar i ich rodzin i jakość opieki nad (rannymi i zdrowymi) żołnierzami ze strony państwa po powrocie z Afganistanu. Wzorem amerykańskich organizacji NGO chcemy też prowadzić (na podstawie ogólnie dostępnych źródeł) ciągły monitoring ofiar.
W ten sposób zamierzamy – w sposób neutralny i rzeczowy – pobudzić debatę o skutkach interwencji. Zależy nam, aby ta debata miała oparcie w faktach i w rzetelnie podanych informacjach.
Głównym odbiorcą projektu są media, którym chcemy dostarczyć w sposób ciągły informacji na temat głównych tendencji w polityce dot. interwencji. Wzorem amerykańskich organizacji pozarządowych chcemy też monitorować bilans ofiar. NIE zamierzamy analizować strategii, taktyki wojskowej i działań bojowych, ponieważ nie mamy w tym zakresie kompetencji. Nie interesuje nas, czy interwencja jest skuteczna, lecz jakie ma skutki dla Polski.
Dlatego monitoring obejmie trzy płaszczyzny:
1. Polityczna: w jej ramach jeden ze współpracowników będzie śledzić zmiany strategii władz RP (w tym zmiany liczebności wojska i zmiany w prawie) na podstawie zmian w ustawodawstwie, wypowiedzi polityków i debat publicznych.
2. Medialna: w jej ramach śledzimy zmiany w nastawieniu wiodących mediów i opinii publicznej do interwencji w oparciu o metody analizy zawartości mediów i jeden profesjonalny ogólnopolski sondaż opinii publicznej rocznie (ujęty w budżecie projektu). Monitoring mediów zostanie przeprowadzony przez współpracowników FEPS na podstawie kwestionariuszy opracowanych przez medioznawców z Uniwersytetu Wrocławskiego i SWPS, współpracujących z FEPS.
3. Społeczna: tu na bieżąco monitorujemy liczbę ofiar (wojskowych i cywilnych – tam gdzie działania z udziałem Polaków spowodowały takie ofiary) w oparciu o polskie i zagraniczne źródła ogólnodostępne (doniesienia prasowe, oświadczenia polityków, raporty think tanków i sprawozdania parlamentarne. Informacje te będą na bieżąco podane na stronie internetowej Fundacji w postaci ciągle aktualizowanego interaktywnego wykresu. Na podstawie doniesień medialnych, oficjalnych danych MON i kontaktów z rodzinami powracających żołnierzy i ofiar będziemy ustalać, jak zmienia się stosunek władz do opieki medycznej i psychologicznej ofiar (kwestia PTSD, uznanie niektórych symptomów za spowodowane wojną).
Dwa razy w roku Fundacja będzie przedstawiać wnioski i ewentualne rekomendacje podczas konferencji prasowej w Warszawie na podstawie wyników monitoringu. Monitoring ofiar będzie na bieżąco aktualizowane na stronie internetowej Fundacji. Przez ofiary rozumiemy nie tylko poległych, ale też rannych lub wymagających specjalistycznej pomocy po powrocie (PTSD). Uczestnicy projektu mogą też w nieregularnych odstępach publikować raporty zbiorcze o swojej części monitoringu na stronie internetowej Fundacji. Po zakończeniu projektu powstanie książka monograficzna na temat skutków polskiego udziału w interwencji w Afganistanie. Projekt jest przedsięwzięciem nowatorskim w skali Polski.
Projekt jest finansowany przez Fundację Batorego w ramach programu „Demokracja w Działaniu”.
First Wrocław Conference on Contemporary Germany belongs already to the past. Two days of fruitful debates and discussions made us tired but satisfied.
We started with public debate about the historical heritage of Wrocław and Gdańsk in the beautiful interior of City Hall. In debate took part Rafał Dutkiewicz – major of Wrocław, Jarosław Kurski – co-editor of Gazeta Wyborcza and Marek Krajewski – well-known writer. Debate drawn large audience – not only specialist and participants of conference but also ordinary people. The discussion showed the difficulties with historical politics in both cities.
Second day of conference started with expert debate about contemporary Germany. There were two main subjects: global crisis and last election to Bundestag. Panellists have agreed that new situation on the German politic scene brings new challenges which will be very crucial for the future of whole Europe.
In the afternoon participants were meeting in small work-groups dealing with particular issues. There were four thematic panels. One about media and communication, one about German political system, one about German economic system and one about international relations. After each lecture there was a stormy but fruitful discussion.
There was a competition for the best speech organised by Odra magazine. Jury awarded Barbara Kurowska a prize for her lecture about reparation politics in Africa. She showed an interesting subject using scientific tools. Barbara Kurowska will have opportunity to publish her text in Odra.
There were few things which haven’t succeed or which should be done better. But in the end we must say that the advantages outweigh the disadvantages. We managed to make new contacts, exchange knowledge and experiences. Conference was an occasion to gather group of scholars focused on similar problems. We gained experience helpful for next edition of conference. All this things we couldn’t achieve without help of many peoples and institutions that’s why we would like to thank everybody who supported us. We hope that it was a good start of new tradition. We hope that we will meet again on the Second Wrocław Conference on Contemporary Germany.
Many thanks to all who helped us by preparing this conference. Especially we would like to thank to several partners and institutions:
Major of Wroclaw Rafał Dutkiewicz and the City of Wroclaw
Gazeta Wyborcza Wrocław
Institut for Political Science and Sociology, University of Bonn
Consulate General of the Republic of Germany, Wroclaw
Foundation for German- Polish Cooperation
ODRA
Polska jest członkiem Unii Europejskiej od 2004 roku, lecz jej instytucje wciąż nie są dostosowane do wymagań członkostwa. Dzieje się tak w przypadku parlamentu, który ani nie zmienił struktur swoich komisji, ani nie rozwinął procedur kontroli rządu ex ante i ex post, pomimo faktu, że olbrzymia część polskiego prawa przechodzi przez Parlament Europejski (tzw. „procedura współdecydowania”) oraz Radę Europy. To samo odnosi się do lokalnych i regionalnych władz. Od roku 2004 wysyłają oni swoich przedstawicieli do unijnego Komitetu Regionów, który doradza Radzie Europy i mógłby, potencjalnie, stanowić wkład społeczeństwa obywatelskiego, organizacji pozarządowych oraz innych regionalnych i lokalnych aktorów. Komitet ten mógłby być pośrednikiem i łączyć lokalne i regionalne interesy z jednej strony, z Komitetem i Radą, z drugiej.
Do tej pory nic jednak nie wskazuje, aby tak się właśnie działo. Jest wielu lokalnych i regionalnych aktorów, którzy byliby w stanie dostarczyć wkład do Komitetu Regionów oraz Rady, a także ustanowić połączenia pomiędzy regionami, miastami a Brukselą: są parlamentarzyści europejscy, przedstawiciele regionów w Brukseli, członkowie sejmowej Komisji Prawa Europejskiego, których okręgi wyborcze znajdują się na Dolnym Śląsku i Opolszczyźnie. Jednakże scentralizowany sposób delegowania polskich przedstawicieli do „Komitetu Regionów” i względna słabość polskiej reprezentacji w Parlamencie Europejskim wskazuje na brak powiązań pomiędzy różnymi aktorami na lokalnym, regionalnym i ponadnarodowym poziomie.
Projekt wymaga zainteresowania i wkładu aktorów, którzy zawodowo zajmują się aspektami komunikacji spraw unijnych pomiędzy regionem a Brukselą. Nie jest naszym celem proponowanie gotowych pomysłów. Naszym celem jest poprawienie wymiany informacji i poziomu koordynacji pomiędzy różnym przedstawicielami Polski: członkami Komitetu Regionów, sejmowego komitetu stosunków europejskich, deputowanymi do Parlamentu Europejskiego z regionu, organizacjami pozarządowymi, a także lokalnej i regionalnej administracji.
Pierwsza część projektu koncentruje się na zidentyfikowaniu istoty problemów, celem drugiej jest znalezienie wspólnych rozwiązań, zaakceptowanych i użytecznych dla wszystkich zaangażowanych i zainteresowanych lepszą reprezentacją interesów regionów w Brukseli. W kolejnej części planujemy przedstawić wnioski w innych polskich instytucjach.
W maju 2017 roku Fundacja na Rzecz Studiów Europejskich miała okazję gościć we Wrocławiu grupę trzynastu studentów i studentek z Białorusi, Mołdawii i Ukrainy. Brali oni udział w projekcie, odbywającym się w ramach programu Study Tours to Poland, dofinasowanym przez Polsko-Amerykańską Fundację Wolności.
Był to drugi raz, kiedy FEPS organizował tego typu wizytę studyjną. Założeniem programu jest zapoznanie gości z Europy Wschodniej z różnymi aspektami polskiej transformacji, poprzez spotkania z przedstawicielami administracji rządowej, samorządowej, mediów, organizacji pozarządowych, świata kultury i sztuki oraz wyższych uczelni. Program 11-dniowej wizyty został tak zaplanowany, by uczestnicy mogli lepiej poznać realia i doświadczenia współczesnej Polski.
Wizyta rozpoczęła się od dwudniowego pobytu w uroczym Zamku na Wodzie w podwrocławskich Wojnowicach, administrowanego przez Kolegium Europy Wschodniej. W pięknym otoczeniu średniowiecznego zamku i okalającego go parku, grupa poznała się bliżej, opowiedziała o swoich doświadczeniach jako liderów lokalnych społeczności, podzieliła się obawami i oczekiwaniami względem rozpoczynającej się wizyty studyjnej. Zaproszeni wolontariusze, wśród nich historyk, przygotowali wprowadzające warsztaty do historii polskiej transformacji, najnowszej historii Wrocławia; odbyły się także ciekawe warsztaty animacji językowej. Trzeciego dnia wizyty grupa przyjechała do Wrocławia, gdzie po zakwaterowaniu w hostelu, mieszczącym się w artystycznej i rewalitalizowanej dzielnicy śródmieścia – Nadodrzu, ruszyła na spotkania z przedstawicielami Urzędów: Marszałkowskiego, Wojewódzkiego oraz dyrektorem Biura ds. Partycypacji Społecznej Urzędu Miejskiego. To ostatnie spotkanie było dla uczestników szczególnie interesujące, ponieważ poznali mechanizmy funkcjonowania Wrocławskiego Budżetu Obywatelskiego, co zainspirowało ich do podobnych działań w swoim środowisku.
Kolejne dni upływały grupie na spotkaniach we wrocławskich instytucjach kultury, takich jak Muzeum Współczesne Wrocław, Galeria Neony, Infopunkt Europejckiej Stolicy Kultury Wrocław 2016, Mediatece; na Uniwersytecie Wrocławskim, warsztatach w Regionalnym Przedstawicielstwie Komisji Europejskiej, dyskusjach z dziennikarzem Gazety Wyborczej oraz Terenową Rzeczniczką Praw Obywatelskich. Poza Wrocławiem studenci odwiedzili sołectwo Smolec, gdzie rozmawiali o administracji na poziomie wsi i sołectwa. Mieli okazję poznać jednego z nadodrzańskich rzemieślników – drukarza typograficznego, a także porozmawiać z przedstawicielką jednej z międzynarodowych korporacji, działających we Wrocławiu. Inspirujące były również spotkania w inkubatorze organizacji pozarządowych 3 Sektor oraz Infopunkcie Nadodrze – organizacji, która działa na poziomie lokalnym w na polu kultury, edukacji i gospodarki.
Ponadto uczestnicy codziennie poznawali Wrocław, przemieszczając się po nim głównie tramwajami i pieszo. Smakowali rozmaite potrawy, wywodzące się z kuchni polskiej, gruzińskiej, meksykańskiej, włoskiej, poznawali też kultury swoich krajów, w szczególny sposób podczas wieczoru międzykulturowego, zorganizowanego przez Centrum Ukraińskie Kultury i Rozwoju. Podczas niedzielnego spaceru z wolontariuszami, goście poznali Wrocław jako miasto, wykorzystujące turystyczny i rekreacyjny potencjał rzeki, poznali wpisaną na listę światowego dziedzictwa UNESCO Halę Stulecia oraz obejrzeli wystawę polskiej sztuki współczesnej w pięknie odrestaurowanym Pawilonie Czterech Kopuł.
Po dziesięciu intensywnych dniach programowych nadszedł czas na podsumowania i pożegnania. Uczestnicy zabrali ze sobą bagaż doświadczeń, wiedzy o współczesnej Polsce, nowych znajomości ale przede wszystkim – inspiracji i motywacji do działania.
Ze względu na sytuację epidemiczną uczestnicy i uczestniczki tegorocznych wizyt organizowanych w ramach programu Study Tours to Poland podczas regularnych spotkań on-line poznają siebie nawzajem, zespół organizatorów i zasady programu. Mają też okazję zaznajomić się z poszczególnymi koordynatorami wizyt, realizującymi wizyty studyjne w różnych miastach Polski, a także uczestniczą w działaniach o charakterze integracyjnym i aktywizującym.
Jako FEPS, podobnie jak inni koordynatorzy wizyt, w ramach tegorocznych działań, przygotowaliśmy film o naszej organizacji i o mieście, w którym działamy.
Uwaga: Realizowane w tym roku spotkania on-line nie są działaniem zastępczym, a jedynie poprzedzającym i przygotowującym do tradycyjnych wizyt w ramach programu.
STP dla studentów jest jednym z pierwszych cyklicznych polskich programów edukacyjnych skierowanych do młodzieży z Europy Wschodniej. W jego ramach studenci z Białorusi, Mołdawii, Rosji i Ukrainy biorą udział w wizytach studyjnych w Polsce.
Study Tours to Poland (STP) to program Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności, realizowany przez Fundację Liderzy Przemian we współpracy z Fundacją Borussia.
W związku z agresją Rosji na Ukrainę Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności, Fundacja Liderzy Przemian i Fundacja Borussia na początku marca uruchomiły inicjatywę „STP dla Ukrainy” polegającą na wsparciu finansowym inicjatyw ukraińskich absolwentów Programu Study Tours to Poland (studentów i profesjonalistów) mających na celu pomoc ludności cywilnej w Ukrainie i uchodźcom z Ukrainy w Polsce.
W I etapie inicjatywy dofinansowanie zyskało 50 inicjatyw absolwentów Programu STP. Wsparcie finansowe w kwocie 500.000 zł zostało przeznaczone między innymi na:
Ważnym elementem była również koordynacja pomocy humanitarnej – analiza potrzeb, opracowanie planu działań logistycznych, koordynacja wolontariatu w centrach pomocy humanitarnej.
FEPS, jako jedna z organizacji, która realizowała wizyty studyjne w ramach Programu Study Tour to Poland, był partnerem pomagających w realizacji tej inicjatywy. W ramach działania nasza Fundacja odpowiadała za przekazanie środków finansowych 5 organizacjom ukraińskim i polskim. Były to:
