Monitoring społecznych skutków interwencji w Afganistanie

Celem naszego projektu było ujawnienie deficytów informacji opinii publicznej ze strony mediów dot. społecznych skutków polskiej interwencji w Afganistanie.

W tym celu będziemy monitorować doniesienia mediów o działaniach władz i wojska RP – możliwie we współpracy z nimi, dyskutować zmiany ich działań, tam, gdzie takie deficyty zostaną ujawnione. Zakładamy, że podobnie jak w innych krajach uczestniczących w interwencji (Niemcy, Wielka Brytania) wraz z zaostrzeniem się walk i zwiększeniem obecności Polski w Afganistanie interwencja stanie się tematem znacznie bardziej kontrowersyjnym dla opinii publicznej i bardziej obecnym w polityce w Polsce niż było to dotąd.

W ramach monitoringu chcemy ustalić, czy (i jeśli tak, w jaki sposób) interwencja w Afganistanie wpływa na nastroje społeczne (n. p. jak zmienia ogólne poczucie zagrożenia, poziom nietolerancji i poczucie niepewności, stosunek do islamu i świata arabskiego, stosunek do wojska i do bezpieczeństwa wewnętrznego, postawy represyjne), na klimat polityczny (czy i ewt. jak interwencja staje się przedmiotem podziałów politycznych) i jaką rolę w tych zmianach odgrywają agendy rządowe (MON, MSZ, prezydent, premier) i media. Czy – przykładowo – większa liczba ofiar wśród żołnierzy polskich prowadzi w przekazach medialnych do zmniejszenia zainteresowania losem cywilnych (afgańskich) ofiar (lub odwrotnie), czy większe zainteresowanie mediów konfliktem zwiększa liczbę przekazów stereotypujących na temat Afganistanu. Jednym z ważnych elementów monitoringu jest ustalenie (poprzez wywiady pogłębione) skutków dla ofiar i ich rodzin i jakość opieki nad (rannymi i zdrowymi) żołnierzami ze strony państwa po powrocie z Afganistanu. Wzorem amerykańskich organizacji NGO chcemy też prowadzić (na podstawie ogólnie dostępnych źródeł) ciągły monitoring ofiar.

W ten sposób zamierzamy – w sposób neutralny i rzeczowy – pobudzić debatę o skutkach interwencji. Zależy nam, aby ta debata miała oparcie w faktach i w rzetelnie podanych informacjach.

Głównym odbiorcą projektu są media, którym chcemy dostarczyć w sposób ciągły informacji na temat głównych tendencji w polityce dot. interwencji. Wzorem amerykańskich organizacji pozarządowych chcemy też monitorować bilans ofiar. NIE zamierzamy analizować strategii, taktyki wojskowej i działań bojowych, ponieważ nie mamy w tym zakresie kompetencji. Nie interesuje nas, czy interwencja jest skuteczna, lecz jakie ma skutki dla Polski.

Dlatego monitoring obejmie trzy płaszczyzny:
1. Polityczna: w jej ramach jeden ze współpracowników będzie śledzić zmiany strategii władz RP (w tym zmiany liczebności wojska i zmiany w  prawie) na podstawie zmian w ustawodawstwie, wypowiedzi polityków i debat publicznych.
2. Medialna: w jej ramach śledzimy zmiany w nastawieniu wiodących mediów i opinii publicznej do interwencji w oparciu o metody analizy zawartości mediów i jeden profesjonalny ogólnopolski sondaż opinii publicznej rocznie (ujęty w budżecie projektu). Monitoring mediów zostanie przeprowadzony przez współpracowników FEPS na podstawie kwestionariuszy opracowanych przez medioznawców z Uniwersytetu Wrocławskiego i SWPS, współpracujących z FEPS.
3. Społeczna: tu na bieżąco monitorujemy liczbę ofiar (wojskowych i cywilnych – tam gdzie działania z udziałem Polaków spowodowały takie ofiary) w oparciu o polskie i zagraniczne źródła ogólnodostępne (doniesienia prasowe, oświadczenia polityków, raporty think tanków i sprawozdania parlamentarne. Informacje te będą na bieżąco podane na stronie internetowej Fundacji w postaci ciągle aktualizowanego interaktywnego wykresu. Na podstawie doniesień medialnych, oficjalnych danych MON i kontaktów z rodzinami powracających żołnierzy i ofiar będziemy ustalać, jak zmienia się stosunek władz do opieki medycznej i psychologicznej ofiar (kwestia PTSD, uznanie niektórych symptomów za spowodowane wojną).

Dwa razy w roku Fundacja będzie przedstawiać wnioski i ewentualne rekomendacje podczas konferencji prasowej w Warszawie na podstawie wyników monitoringu. Monitoring ofiar będzie na bieżąco aktualizowane na stronie internetowej Fundacji. Przez ofiary rozumiemy nie tylko poległych, ale też rannych lub wymagających specjalistycznej pomocy po powrocie (PTSD). Uczestnicy projektu mogą też w nieregularnych odstępach publikować raporty zbiorcze o swojej części monitoringu na stronie internetowej Fundacji. Po zakończeniu projektu powstanie książka monograficzna na temat skutków polskiego udziału w interwencji w Afganistanie. Projekt jest przedsięwzięciem nowatorskim w skali Polski.